W XIX stuleciu status prawny Jędrzejowa ulegał wielokrotnym zmianom. U schyłku I Rzeczypospolitej Jędrzejów był miastem kościelnym, należał bowiem do miejscowego klasztoru oo. Cystersów. Zwierzchność cystersów przejawiała się tym, że opat miał prawo wskazywania burmistrza, a mieszczanie zobowiązani byli oddawać do klasztoru dziesięcinę oraz czynsze.
Po 1795 r. status miasta zaczął się stopniowo zmieniać. W czasach Księstwa Warszawskiego opat stracił wpływ na obsadę burmistrza, który – podobnie jak cały magistrat – stał się przedstawicielem administracji państwowej. Z kolei w 1819 r., po kasacie zakonu cystersów w Królestwie Polskim, Jędrzejów formalnie przekształcony został w miasto narodowe. Oznaczało to faktyczną emancypację spod wpływów klasztoru oo. Cystersów.
Radykalna zmiana położenia prawnego Jędrzejowa dokonała się po powstaniu styczniowym. Na mocy reformy miejskiej z 1869 r. miejscowość ta utraciła bowiem prawa miejskie i została przekształcona w osadę. Z obszaru dawnego miasta utworzono gminę Jędrzejów, która rządziła się prawami właściwymi dla gmin wiejskich. Na czele gminy Jędrzejów stał wówczas wójt, którego wybierało zebranie gminne złożone z mieszkańców posiadających gospodarstwa rolne o powierzchni co najmniej 3 mórg. Wójt wybrany przez zebranie gminne musiał być jednak zatwierdzony przez carską administrację.
Status Jędrzejowa zmienił się dopiero w 1916 r., kiedy to miejscowość ta odzyskała prawa miejskie.
